There is no place like Galapagos…

Bij ons laatste verhaal stonden we op het punt te vertrekken naar de Galapagos eilanden, waar wij van 10 tot en met 23 November zijn geweest.

Het was hier geweldig en we hebben erg veel geleerd van de unieke natuur daar, en dit willen wij graag met jullie delen.

De eilandengroep bestaat uit 101 eilanden, waarvan je er op 19 aan land mag/kan. 19 eilanden zijn groter dan 1 km2 en 13 eilanden zijn groter dan 10 km2, 42 eilanden zijn kleiner dan 1 km2 en 26 eilanden bestaan alleen uit rotsen. Ieder eiland heeft minimaal 1 Engelse en 1 Spaanse naam, maar veel eilanden hebben 3 of meer namen, wat bij een eerste bezoek voor veel verwarring kan zorgen. Er zijn 4 bewoonde eilanden (met in totaal 20.000 inwoners), waarvan Isabella het grootste eiland is (70% van de landmassa van de gehele eilandengroep) en Santa Cruz de meeste inwoners heeft. In Puerto Ayora, de grootste stad van Santa Cruz, liggen ook de gebouwen van de nationale park administratie en het Charles Darwin Research Institute. De hoofdstad van de Galapagos eilanden is Puerto Baquerizo Moreno en ligt op het eiland San Cristobal. Het laatste bewoonde eiland is Floreana, waar 23 huizen, 2 restaurants, 1 hotel en 1 winkel goed zijn voor 100 inwoners.
Ieder eiland van de Galapagos eilandengroep is eigenlijk de top van een vulkaan, behalve Isabella eiland, dit eiland heeft 5 inactieve en 1 actieve vulkaan die nog onder zeeniveau ligt. Mocht deze laatste vulkaan ooit uitbarsten, dan verwachten wetenschappers dat er een Tsunami ontstaan die de gehele eilandengroep van de kaart zal vegen. De Galapagos eilanden zijn ontstaan door een hotspot die ten westen van de eilandengroep ligt. Dit is een plek in de aardkorst waar de hitte van de aardkern als het ware door de aardkost spuit, en daarmee vulkanen onderwater creëert. Maar door het verschuiven van de verschillende platen in de aardkorst, verschuiven deze vulkanen zich oostwaards (ongeveer 7 cm per jaar, zo snel als je vingernagels groeien). Alle vulkanen van de Galapagos eilanden zijn nog verbonden met deze hotspot. De eilanden aan de westkant zijn de oudste eilanden (zo’n 2,5 miljoen jaar oud) en de eilanden aan de oostkant de jongste (ongeveer 1 miljoen jaar oud). Zo lang deze hotspot zal blijven bestaan zullen er altijd nieuwe eilanden in het westen ontstaan, en eilanden in het oosten door erosie e.d. weer verdwijnen.
Naast vulkanisme zijn zee stromingen ook erg belangrijk voor de uniekheid, en de biodiversiteit van de Galapagos eilanden. Er zijn verschillende stromingen die invloed uitoefenen op het klimaat in de Galapagos. De koude Peru (of Humbolt) stroming, Peru oceanische stroming en de warme el Nino (uit Panama) vormen samen de zuid equatoriale stroming die langs de eilanden stroomt in westelijke richting. In het westen komen ze samen met de Cromwell stroming (een koude stroming) die richting het oosten gaat. De stromingen vanuit Peru en Chili zorgen maar voor 7 % van de vissoorten, omdat deze stroming zwak is tijdens het broedseizoen van januari tot mei. De stroming vanuit Panama zorgt voor 50% van de vissoorten omdat deze stroming sterk is tijdens het broedseizoen. 14% van de vissen heeft zijn origine in de tropische indo pacific, 8% zijn andere tropische vissoorten en 17% komen enkel voor bij de Galapagos eilanden. De Oceaan rondom de eilanden is verdeeld in drie zones: (1) centrale eilanden: hier leven de meeste diersoorten, (2) noord: het water is hier warmer waardoor er meer tropische vissoorten leven, (3) zuid: hier is het water koeler. De stromingen en verschillende temperatuur zones zorgen er bijvoorbeeld voor dat pinguïns (die van koud water houden) en tropische vissen (die van warm water houden) rondom dezelfde eilanden groep te vinden zijn.

In 1570 was de officiële naam voor de Galapagos eilanden Insulae de los Galopegos, in 1892 werd dit veranderd naar Archipelago de Colon, hoewel de naam Galapagos vrijwel overal nog gebruikt wordt. Ondanks dat de Galapagos eilanden 960 km van Ecuador af liggen (wat het dichtbijzijnde vaste land is) zijn ze een provincie van Ecuador. In 1959 zijn de eilanden een nationaal park geworden, en in 1986 ook de omliggende zee. In 1978 zijn de eilanden toegevoegd aan de UNESCO Wereld Erfgoedlijst.
De Galapagos eilanden zijn door de mens ontdekt in 1535. De paus van Panama was op weg naar wat nu Peru heet, maar er stond op dat moment geen wind waardoor de boot per ongeluk een eiland ontdekte. De naam ‘Galapagos’ (letterlijk ‘zadel’ in het Spaans) heeft de eilandengroep te danken aan de ruim 200.000 reuze landschildpadden die de eilanden bewoonden. De meest opvallende soorten van deze schilpadden hadden een zadelvormig schild (in tegenstelling tot een andere soort die een koepelvormig schild heeft). Vanaf eind 1500 tot begin 1700 werden de Galapagos eilanden veel bezocht door piraten, die de schildpadden aten en insloegen als proviand, hier vers water kwamen halen, en hun schatten hier begroeven (men zegt dat er nog steeds schatten begraven moeten liggen op de eilanden). De Galapagos eilanden waren populair bij piraten omdat ze erg moeilijk te vinden zijn per boot, door sterke stromingen en snel optrekkende mist. Om deze redenen worden de eilanden ook wel de Encantadas (betoverde eilanden) genoemd. In 1835 was Charles Darwin de meest bekende bezoeker van de Galapagos eilanden als speciaal meegestuurde gesprekspartner van kapitein Robert Fitz Roy (in die tijd mocht de kapitein niet ‘gewoon’ met zijn bemanning praten, wat vaak eenzaamheid en zelfs zelfmoord tot gevolg heeft gehad) op de HMS Beagle. Darwin bezocht in 5 weken tijd slechts vier van de eilanden, in die tijd vooral geïnteresseerd in de geologie van het gebied. Pas jaren later ontdekte Darwin in zijn bevindingen op de Galapagos eilanden de basis voor zijn boek ‘On the origin of species’ wat hem een wereldberoemd bioloog heeft gemaakt. Weer eens 100 jaar later begonnen de Galapagos eilanden uit te groeien tot een toeristisch oord, met in eerste instantie enkel bezoek van bijvoorbeeld Amerikaanse presidenten, maar inmiddels ook de gewone mens (al waren Leonardo di Caprio en een van de oprichters van Google ons net voor geweest).

Inmiddels bezoeken zo’n 150.000 mensen per jaar de Galapagos eilanden maar dit wordt goed gereguleerd. Zo wordt alle bagage streng gecontroleerd op eten/planten e.d. die het unieke ecosysteem op de Galapagos eilanden zouden kunnen verstoren. Daarnaast moet iedere bezoeker 100 US dollar entree betalen, dat direct naar de verschillende fondsen gaat die de Galapagos proberen te behouden zoals het is. Hierin hebben endemische dier en plantensoorten de prioriteit (dit zijn soorten die enkel op de Galapagos eilanden voorkomen, soms maar op 1 eiland, en nergens anders ter wereld). Ieder eiland heeft een uniek ecosysteem, waarin alles elkaar in balans houdt, en daarom erg gevoelig is voor verstoringen van buitenaf. Het behoud van de unieke flora en fauna van de Galapagos eilanden is geen makkelijke taak, mensen hebben voor de bedreiging en het uitsterven van vele soorten gezorgd, direct door bijvoorbeeld teveel te vissen of schilpadden te eten, en indirect door de introductie van nieuwe dieren, planten, of ziektes. Een typisch voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de door mensen geïntroduceerde geiten gemeenschap die een grote bedreiging was voor vele endemische soorten. Tussen 1997 en 2006 zijn er 150.000 geiten vernietigd (in de meeste gevallen door ze vanuit helikopters neer te schieten), wat in totaal 14 miljoen euro heeft gekost, en de nodige overtuigingskracht van de Ecuatoriaanse regering tegenover de internationale gemeenschap dat al deze wapens en munitie echt voor geiten gebruikt gingen worden. De vernietiging van de geiten heeft veel soorten van uitsterven behoed, maar er lonkt nu een nieuw probleem. Bosbessen, tevens geïntroduceerd door mensen, nemen sommige eilanden over (en verdringen hiermee endemische planten waar endemische vogels bijvoorbeeld weer afhankelijk van zijn), omdat ze onbeperkt blijven groeien nu ze niet meer opgegeten worden door geiten. Om bosbessen uit te roeien van de eilanden is een veelvoud van de tijd en het geld van het geiten project nodig, en dit is een van de grote uitdagingen van het nationale park op dit moment. Ironisch feitje: Er wordt nu gesproken over het terugbrengen van de geiten…

Mede door deze ervaringen en uitdagingen is het toerisme op de Galapagos eilanden aan strenge regels gebonden. Zo werden 9 van de 12 duikscholen op Santa Cruz eiland gesloten in de week dat wij er waren, omdat zij een beter plan in moesten dienen over hoe zij bij dragen aan ecotoerisme (dit kwam onze duikervaring helaas niet ten goede, maar hopelijk wel het behoud van het prachtige zeeleven). De meeste mensen bezoeken meerdere eilanden, omdat je hiermee de verschillende ecosystemen het beste te zien krijgt. Dit alles gaat per boot. Er zijn 85 boten die mogen varen tussen de eilanden, en iedere boot moet specifieke rechten kopen om aan land te mogen gaan op eilanden, wat er voor zorgt dat er nooit teveel mensen tegelijk op 1 eiland zijn. Voor de miljonairs onder ons, kun je natuurlijk ook, tegen een forse vergoeding, een vergunning krijgen om met je eigen boot rond te varen. Op een zeer select aantal plekken op de 4 bewoonde eilanden na, mag niemand echter aan land (of de zee in) zonder een gecertificeerde gids, die altijd inwoner van de eilandengroep is. Na het bezoeken van een eiland moet je al je spullen en schoenen goed uitkloppen, om te zorgen dat zand en zaadjes e.d. niet per ongeluk op een ander eiland terecht komen. Niet bewoonde eilanden mogen enkel tussen 06.00u en 18.00u bezocht worden, en dan ook nog alleen op de daarvoor bestemde paden (aangegeven door zwart-witte paaltjes). Dit kan klinken alsof de kans dan klein is dat je bij dieren in de buurt kan komen, maar niets is minder waar: op de paden struikel je bijna over leguanen, zee leeuwen, albatrossen, broedende vogels etc. Dit maakt deze eilanden ook zo uniek. De dieren die hier wonen, zijn niet bang voor mensen omdat ze nog geen slechte ervaring hebben met jagers of mensen die hun land kapot maakten. Alleen schildpadden zijn angstig voor mensen, dit komt omdat piraten ze 200 jaar lang gevangen hebben om op te eten. Dit hebben de daaropvolgende generaties onthouden en ze hebben daarvan geleerd.

Dan even terug naar ons eigen avontuur. Via de familie waar wij bij gestudeerd hebben in Banos waren wij in contact gekomen met Elias, een vriend van deze familie die op de Galapagos eilanden woont, en in Rotterdam heeft gestudeerd waardoor hij zelfs nog een beetje Nederlands kon! Hij stond ons op te wachten toen wij aankwamen op de Galapagos eilanden en via hem hebben we die ochtend nog een fantastische cruise kunnen regelen langs 10 verschillende eilanden voor een erg mooie vriendenprijs. Voor een indruk van de boot en ons programma: www.daphnecruises.com. Op deze 8 daagse cruise hebben we naast dolfijnen, haaien, pinguïns, roggen, tropische vissen, reuze schilpadden, zeeleeuwen, enorme leguanen en prachtige vogels gestaan of gezwommen.

Wij hebben hier enorm veel van geleerd, wat ons enorm gefascineerd heeft, en over een aantal soorten willen wij graag iets meer vertellen:

Vinken: De vinken van Galapagos zijn wereldberoemd, omdat deze het fundament van de studie van Charles Darwin zijn geweest. In totaal zijn er 13 verschillende vinken die op de eilanden wonen, in te delen in 3 verschillende groepen, met weer verschillende subgroepen. De vinken op de verschillende eilanden zijn verschillend geëvolueerd naar de omstandigheden op de eilanden. Een opvallende vink is bijvoorbeeld de scherp gebekte grond vink, die ook wel de vampier vink wordt genoemd. Deze komt voor op eilanden zonder zoet water en drinkt, om te kunnen overleven, het bloed van overleden dieren. Vandaar dat deze vink een vlijmscherpe snavel heeft. Naast het feit dat iedere vink dus optimaal uitgerust is voor het overleven op de verschillende eilanden, vervullen zij ook hun rol in het gehele ecosysteem van ieder eiland. Zo verwijderen de vinken insecten van de huid van de leguanen. De vinken mogen dan ook als enige onverstoord leguaantje pikken.

Boobies: Deze opvallend genaamde vogels zijn een grote attractie op de eilanden en komen voor in 3 verschillende soorten: de nazca/masked boobie, de blue footed boobie, en de red footed boobie. De soorten wonen op verschillende eilanden, maar komen soms ook samen op een eiland voor. De Nasca boobie (met een zwarte band over zijn kop heen) legt altijd 2 eieren, omdat maar 60% van de eieren daadwerkelijk uitkomt (niemand weet waarom). Het 2e ei wordt altijd 2 dagen na het 1e ei gelegd en dient als een soort verzekering voor de ouders en het voortbestaan van de soort. Het is een regel dat als beide eieren uitkomen, het oudste Nasca Boobie kind altijd de jongste dood. De mannetjes van de Blue Footed Boobie, die zijn naam te danken heeft aan zijn opvallende blauwe voeten, heeft 2/3 jaar nodig voordat hij kan paren. Dit omdat hij die tijd nodig heeft om aan zijn dieet te werken zodat hij van die mooie blauwe voeten krijgt. Hoe blauwer zijn voeten, hoe meer aandacht hij van de vrouwtjes krijgt. Als hij mooie blauwe voeten heeft gaat hij op een opvallende plek staan, en doet hij een dansje (vaak doen meerdere blue footed boobies tegelijk een dansje voor het zelfde vrouwtje), ook geeft hij takjes en steentjes als cadeautjes aan de vrouwtjes. De beste blauw voetige danser wint de strijd en mag paren met het vrouwtje. Na het paren is hij zijn blauwe voeten kwijt en heeft hij weer een jaar nodig om die blauwe kleur door zijn dieet te verkrijgen. De red footed boobie heeft een blauwe snavel en fel rode poten. Als enige boobie bouwt de red footed boobie haar nest in een boom (de andere twee soorten op de grond) en kan deze soort haar voeten rondom een tak vouwen. Er zijn twee soorten red footed boobies: een bruine en een witte soort, maar 95% zijn bruin.
De Waved Albatros: Dit is de grootste vogel op de Galapagos eilanden met een spanwijdte van 2 meter. Wat erg grappig is, is dat ze moeten rennen over een vlakte om op te stijgen en daarom een ‘vliegveld’ hebben: een vlakte aan de rand van een steile rots waar ze hun aanloop kunnen nemen. De meeste baby’s worden in Augustus geboren en zijn in December zo groot als een volwassene. De baby’s worden gevoed met een soort super voedzame olie, die de moeders maken in hun maag tijdens hun 10 daagse vistocht. Door deze olie te maken worden de voedingsstoffen zo lang behouden. Als ze volgroeit zijn kunnen de baby’s meevliegen naar het zuiden. Deze baby albatrossen komen dan voor 4 jaar niet meer aan land. Na 4 jaar komen ze weer terug op het enige eiland op de Galapagos waar ze wonen (Espanola) om zelf te paren.

Schildpadden: De bekendste schildpad op de Galapagos eilanden is Lonesome George (die overgens met 2 vrouwtjes leeft, dus zo eenzaam is hij niet ;)), tevens het symbool en de mascotte van de eilanden groep. Dit is een mannetjes reuze schildpad van Pinta eiland, en de laatste in zijn soort. Nu woont hij in het Charles Darwin Research Center, waar hij goed verzorgt wordt en waar wetenschappers op iedere mogelijke manier proberen zijn soort te redden. Wij waren getuigen van een historisch moment, voor de 2e keer sinds 1972 probeerde George te paren met een van de vrouwtjes waar hij mee leeft. De eerste keer kwamen de eieren niet uit, maar wie weet gaat het dit keer beter (dit zou alsnog voor een mengras zorgen, en pas generaties later zou de genetische gelijkenis van George weer kunnen bestaan). Aangezien deze reuze landschildpadden 250 jaar worden, is dit een hele klus! Het eiland waar George woonde was een populaire stop voor piraten, wat het uitsterven van zijn soort zou kunnen verklaren. Al zegt recent onderzoek dat George helemaal niet van Pinta eiland komt, maar een verdwaalde schildpad van een ander eiland was. Dit wil het nationale park echter niet horen, aangezien ze al miljoenen dollars en vele jaren in het redden van eenzame George hebben gestopt. Daarnaast is hij erg belangrijk voor de PR van de eilanden, en lokale vissers hebben dan ook wel eens gedreigd om hem te kidnappen als het nationale park niet beter naar hun belangen luisterde! In totaal waren er 14 soorten schildpadden op de eilanden, waarvan er inmiddels 3 zijn uitgestorven. De verschillende landschildpadden zijn te herkennen aan de lengte van hun nek, die afhankelijk is van de hoogte van de cactusbomen van het eiland waar ze op leven. Daarnaast zorgt een lange nek (wel soort gebonden) voor voordeel bij het paren, aangezien het mannetje met de langste nek mag paren met het vrouwtje omdat dit imponeert (kan het beste bij het voedsel, handig en sexy). De schilden van de landschildpadden verschillen hierdoor ook. Een hoog zadelvormig schild kan een langere nek aan. Toen Darwin aankwam op de Galapagos eilanden werd hem verteld dat hij door gewoon naar de schilpadden te kijken al kon zien van welk eiland ze kwamen. Naast reuze landschildpadden (baby’s wegen 250 gr, volwassenen 250 kilo) zijn er ook veel zeeschildpadden op de Galapagos eilanden. Deze worden per honderden geboren, aan de rand van het strand, maar van deze honderden komen er maar een paar in de zee aan, door toedoen van roofdieren. Eenmaal in de zee zijn ze als jonkies ook nog slachtoffer van haaien en zeeleeuwen, wat maakt dat er maar een kleine kans van overleven is. Eenmaal volwassen zijn ze veilig van roofdieren en komen de mannetjes nooit meer aan land. De vrouwtjes komen rond het vallen van de avond (18u) enkel aan land om eieren te leggen in de duinen achter het strand. Vandaar dat niemand meer na 18u op de eilanden mag komen, en de paden niet door deze duinen lopen. Het toch al fragile voortplantingssysteem van deze schilpadden mag niet verder verstoord worden!

Zeeleeuwen: Zeeleeuwen zijn de meest aanwezige inwoners van de Galapagos. Zij liggen prinsheerlijk op de rotsen en stranden van vele eilanden, en het geblaf van de mannetjes is snel een herkenbaar geluid. Daarnaast zijn ze fantastisch en speels om mee te duiken/snorkelen. De zeeleeuwen wonen in kolonies, die bestaan uit 1 mannetje, en alle vrouwtjes en kinderen. Er is vaak een crèche op een eiland, een gedeelte waar alle jonkies liggen. Het dominante mannetje beschermt dit gedeelte met zijn leven, maar is hier zo druk mee dat hij nauwelijks tijd heeft om te eten of te rusten. Vandaar dat er na ongeveer 2 weken een ander mannetje zijn kracht komt testen, en de verliezer van dit gevecht wordt verbannen naar de bachelor kolonie, vaak aan de andere kant van het eiland. Bij de bachelor kolonie wonen alle mannetjes, die daar uitrusten en eten om sterk genoeg te worden om de vrouwtjes en kinderen te kunnen beschermen. Iedere 2 weken heeft de kolonie dus een nieuwe baas, die zorgt voor alle vrouwtjes en kinderen. Een volwassen zeeleeuw mannetje weegt zo’n 250 kilo, en daar moet je dan ook geen ruzie mee zoeken!

Het is weer geen kort verhaal geworden, maar hopelijk vinden jullie de eilanden en haar bewoners net zo fascinerend als ons en opent het de ogen over hoe mooi en complex de natuur in elkaar zit!

Liefs Lobke en Rio