Reflecties van een reiziger: Peru

We hebben inmiddels al veel donaties ontvangen, waarvoor hartelijk dank! Maar wij zijn nog steeds op zoek naar meer donaties, zodat we meer getroffen families in La Paz kunnen helpen. Klik hier voor meer informatie en om te doneren: http://www.cecambolivia.org/web/proyectos/project-la-paz/.

Peru is het land van de Inka’s en reizigers van over de hele wereld komen naar Peru om dit, en dan vooral Machu Picchu, te zien. Maar aangezien de Inka’s maar een kleine 300 jaar bestaan hebben, is er ook nog een heleboel andere cultuur te zien in Peru. Zo zijn er de lijnen van de Nazca cultuur in het zuiden, de machtige pre-colombiaanse Moche en Chimu culturen in het noorden, en de Aymara in het binnenland. Peru (Cuzco) was het centrum van het Inka rijk, maar Lima was het centrum van de Spaanse kolonies in Zuid-Amerika. Zo is het land altijd gewend geweest een centrale rol te hebben in Zuid-Amerika. Niet vreemd, aangezien Peru een enorm divers land is met jungle, woestijn, hooggebergte en alles wat daar tussenin zit. Vandaar dat Peru het populairste land in Zuid-Amerika is qua toerisme, en het centraal op de zogeheten ‘gringo-trail’ ligt. Hoewel het tegenwoordig een relatief ontwikkeld land is, is Peru de politieke macht in Zuid-Amerika die het ooit gehad heeft wel kwijt.

De mensen

Intensief toerisme heeft zijn tol geëist op de mensen in Peru. Onze eerste vervelende ervaringen met mensen hebben wij helaas in Peru gehad. Binnen de toerisme industrie zijn mensen minder oprecht en geïnteresseerd, toeristen komen toch wel, en in grote aantallen. Het gedeelte van inheemse mensen dat puur op de oude manier leeft voor toerisme is erg groot. Uros, de drijvende eilanden op het Titikaka meer, zijn hier een sterk voorbeeld van. Deze mensen leven enkel van toerisme, en de eilanden bestaan enkel nog voor toerisme. Hoewel het bijzonder is om te zien, is het pretpark gehalte van deze eilanden inmiddels ook erg groot, wat de authenticiteit en oprechtheid niet ten goede komt. Daarnaast ligt de nadruk in Peru vaak erg sterk op geld. Op veel plekken leeft een erg groot gedeelte van de mensen van toerisme en is de concurrentie moordend. De manieren om toeristen op te lichten zijn daardoor geavanceerd en soms erg opdringerig. Vooral als je wat Spaans machtig bent en referentie materiaal hebt uit andere landen of minder toeristische plekken is het duidelijk dat veel mensen in Peru proberen uit werkelijk alles munt te slaan, op een vervelende manier. Dat maakt natuurlijk niet dat het slechte mensen zijn in Peru, het zijn vaak gedwongen omstandigheden, maar jammer is het wel. Hoewel het erg goed is dat mensen die een stuk minder hebben dan wij in staat zijn een inkomen te genereren aan toerisme, ligt de nadruk op geld verdienen er soms iets te dicht bovenop. Daar moet wel bij gezegd worden dat dit vooral geldt voor de mensen op een krap budget, die weten wat de lokale prijzen zijn en gewend zijn die te betalen. Voor de juiste prijs kan men namelijk erg prettig en met erg goede service door Peru reizen, maar vergeleken met andere omliggende landen zijn er een stuk meer hindernissen voor de budgetreiziger. Dit alles komt waarschijnlijk omdat iedereen graag mee wil profiteren van het geld dat de toeristen meebrengen en Peruanen historisch gewend zijn een belangrijke handelsrol in Zuid-Amerika te vervullen. Helaas brengt deze handel ook erg veel corruptie met zich mee, alle regels veranderen met geld, en eerlijk zaken doen in Peru is een gevaarlijk spelletje voor veel (buitenlandse) ondernemers.

Een belangrijke reden achter de focus op geld is het grote verschil tussen arm en rijk en de erg kleine middenklasse. De rijken leven afgesloten, vaak in ‘fenced communities’(woonwijken met grote hekken er om heen), terwijl er daaromheen steeds meer armen bijkomen. Een probleem van de afgelopen jaren is dat veel mensen van het platte land migreren naar de steden, met het idee dat alles beter is in de stad. Deze mensen komen echter is slechte omstandigheden terecht en hebben vrijwel geen geld om van te leven. Toch blijft de grote stad aantrekkelijk. Het idee dat je in de stad binnen een jaar rijk bent is vreemd genoeg heel sterk op het platte land. Hierdoor ontstaan er steeds grotere sloppenwijken rondom steden, met veel werkeloosheid en criminaliteit. Gelukkig is het algemene besef dat er iets voor de armste mensen gedaan moet worden tegenwoordig groot, en vooral Cuzco spant de kroon met honderden sociale projecten om minder bedeelden in de samenleving een handje te helpen. Dit is duidelijk een erg positieve kant van veel toerisme.

Mensen in Peru zijn, zoals alle Zuid-Amerikanen, wel erg trots op hun land en hun cultuur. De laatste nobel prijs voor de literatuur is naar een Peruaan gegaan, Mario Vargas Llosa. De dag na de bekendmaking lag iedere boekwinkel meteen vol met zijn boeken, die moeilijk te lezen zijn, maar veel vertellen over de historie en politiek in Peru. Zo is het besef van de waarde van cultuur in Peru wel erg groot, er wordt er veel geld geïnvesteerd in het goed etaleren van Peru’s rijke culturele historie.

De politiek

Op het moment is Peru politiek stabiel te noemen. De huidige president, Alan Garcia Perez, is een oude rot en stelt Peru erg open voor buitenlandse invloeden. Buitenlandse ondernemers noemen dit een liberaal beleid en het zorgt voor een aantrekkende economie. Mensen van het platteland zien geld echter vooral naar grote buitenlandse bedrijven gaan en vinden dat er weinig van de rijkdom van Peru ook bij de Peruanen terecht komt. Een negatief voorbeeld waar de huidige president voor bekend staat is een bezoek van de Spaanse koning aan Machu Pichu 30 jaar geleden. Omdat de helikopter ergens moest kunnen landen is een centrale heilige steen verwijderd van de ruines, en niemand weet waar de steen nu is, maar de geruchten zijn dat deze in Spanje staat. Hoever wil je gaan om je buitenlandse relaties te onderhouden?

Er is momenteel wel publiek onderwijs van goede kwaliteit en breed toegankelijk. Het beste onderwijs is echter privé onderwijs, en wordt vooral gegeven door Europese nonnen en paters op hun eigen instituten.

Deze maand zijn de nieuwe presidentsverkiezingen, en cynici zeggen dat de keuze is tussen een dictatuur of een communistische staat. Keiko, de eerste kandidaat, is de dochter van ex president Fujimori, die Peru als een militaire dictatuur heeft bestuurd en bekende banden met de Japanse mafia heeft. Aangezien Fujimori zelf wordt gezocht in Peru voor het schenden van mensenrechten en de verdwijning van duizenden mensen, is dochter lief nu de nieuwe kandidaat. Weinig mensen vertrouwen er echter op dat zij een andere lijn zal gaan trekken. De tweede kandidaat is Ollante. Tegenstanders noemen hem een communist met nauwe banden met de regimes van Hugo Chavez en Fidel Castro. Een nieuwe president die Zuid-Amerika los gaat maken van de buitenlandse overheersing, op welke manier dan ook. Voorstanders zien Ollante meer als een socialist, iemand die het land open wil houden, maar daarbij wil zorgen dat er meer geld naar de arme mensen in Peru gaat. Binnenkort horen we wie het gaat worden, en wat de toekomst voor Peru te brengen heeft.

De vraag is of het echt uitmaakt, omdat de politiek in Peru voor een groot deel bestaat uit een corrupt poppenspel. De plekken waar het echt goed gaat, dat zijn vaak plekken waar dingen in de gemeenschap zelf goed geregeld worden. Zo heeft Cuzco veel schone wijken omdat ze zelf hun afval verwerking regelen, en heeft Lima veel veilige rijke wijken omdat zij zelf beveiliging inhuren, de politie komt nooit de wijk in. Voor de rest is Peru te groot en divers om goed te kunnen regeren. Een grappig voorbeeld is het verbod te toeteren. Wij zijn nog nooit in een land geweest waar zoveel getoeterd wordt..

De economie

Zoals eerder gezegd is een groot deel van de Peruaanse economie gebaseerd op toerisme, en dan vooral de Inca’s. Opvallend als je bedenkt hoe kort deze eigenlijk geregeerd hebben. Een grappig feitje is dat Inka kola, een knalgeel frisdrankje, ook met afstand het populairste drankje van de lokale bevolking is.

Perez, de huidige president, heeft met zijn open beleid een grote invloed op de economie. Alle serieuze handel en vastgoed gaan in US dollars, omdat dit een stabielere munt is. Iedere pin automaat geeft deze ook uit. De Chilenen hebben ook een grote vinger in de pap. Zo is Peru rail, de nationale trein, van de Chilenen en veel te duur omdat ze een monopolie hebben. Het hotel naast de ruines van Machu Pichu (slechts 800 USD per nacht) is ook onder Chileens beheer. Als laatste zijn de mijnen bij Puno ook van de Chilenen. Dit heeft recentelijk tot grootse demonstraties geleid omdat de lokale mijnwerkers het zat zijn dat alle inkomsten naar Chili gaan en de Peruanen niet ten goede komt. Dit ging zo ver dat al het transport om en over het Titikaka meer stil is gelegd door demonstraties. Een ramp voor Peruaans toerisme.

Werkeloosheid is in Peru geen probleem, het probleem is echter de distributie van werk. Door de massa migratie naar steden is er te weinig werk in bijvoorbeeld Lima, maar meer dan genoeg werk op het platteland. Een vreemde situatie die zorgt voor grotere ongelijkheid in de samenleving.

Iets wat in het verleden veel invloed heeft gehad op de economie en nu nog zeer zichtbaar is zijn aardbevingen. Nieuwe wijken in Lima hebben niet meer dan 2 verdiepingen, en veel restaurants en hotels hebben seismische zones die aardbeving bestendig zouden moeten zijn. Het grappige is dat de huidige steden er veel slechter tegen kunnen dan de oude Inca ruines, die de meeste aardbevingen zonder slag of stoot hebben overleefd.

Een interessant aspect van de Peruaanse samenleving is het transport. Goedkoop maar soms ook levensgevaarlijk. Het transport in Lima is een ramp, en er is nog geen regering geweest die dit goed heeft kunnen oplossen. Taxi’s zijn vaak de snelste oplossing en zeer betaalbaar. Het moeilijke hieraan is echter dat je op iedere straathoek een taxi sticker kan kopen, en er veel criminaliteit is in taxi’s. Het andere alternatief is de bus, vooral voor vervoer tussen de steden. Dit is vaak nog niet zo makkelijk, omdat iedere maatschappij een ander kantoor heeft waar de bussen vertrekken in een andere hoek van de stad. De lokale mensen weten altijd wel te vertellen wat de goede maatschappijen zijn. Dit is vaak de meerprijs waard, aangezien er veel incidenten met kapotte bussen en dronken chauffeurs voorkomen.

Als laatste moet gezegd worden dat drugs behoren tot een groot deel van de informele economie. Het is bekend dat corrupte politici tot het hoogste niveau hier een grote vinger in de pap hebben. Daarnaast stimuleert massa toerisme ook de groei van deze sector. Als toerist wordt je op iedere hoek van de straat drugs aangeboden. Zo is vooral cocaïne zeer nadrukkelijk aanwezig in Peru, veel meer dan in Colombia waar men het verwacht.

Al met al is Peru een schitterend land, wat erg veel te bieden heeft. Peru zit echter in een fase waarin het een balans aan het vinden is tussen buitenlandse invloeden en de focus op binnenlandse problemen. Het is een land met erg veel potentie en prachtig om door te reizen, maar het is reizen met een handleiding of een dikke(re) portemonnee. In onze ogen wel een cultureel hoogtepunt in Zuid-Amerika en zeker geen wonder dat het ieder jaar voller loopt met toeristen die het zelf ook willen ervaren!