Na aardverschuivingen komt zonne-energie (deel 2)

Afgelopen 2 dagen zijn wij terug gegaan naar de Pampahasi wijk in La Paz om de mensen die hun huis verloren hebben in de aardverschuiving te helpen met het maken van hun eigen fornuis op zonne-energie. Dit alles was niet mogelijk geweest zonder alle gulle donaties die wij ontvangen hebben. De actie is een groot succes geweest en is ook nog niet afgelopen. Wij zullen hier proberen uit te leggen wat we hebben gedaan en wat we nog gaan doen met het geld dat we opgehaald hebben.

In 10 dagen tijd hebben we 3796,96 US dollar (~2661,14 euro) opgehaald, bijna 2 keer zo veel als ons doel in eerste instantie. Natuurlijk waren wij en CECAM hier enorm blij mee! Dit stelt ons in staat heel erg veel families te helpen aan duurzame kookoplossingen.

Van dit geld hebben we de materialen voor de eerste 20 zonnefornuizen gekocht. Hier waren 2 verschillende timmermannen voor nodig, omdat het allemaal op erg korte termijn geleverd moest worden en CECAM zelf nog niet het gereedschap heeft om alles goed op maat te kunnen zagen. Wel hebben we wat extra gereedschap gekocht van het opgehaalde geld, zodat we meerdere hamers en schroevendraaiers hadden voor de workshop in La Paz.

Daarna hebben we een deel van de zonnefornuizen zelf voorbereid, namelijk het maken van de aluminium bak waar de pannen uiteindelijk in komen te staan. Deze bak wordt gemaakt van oude printplaten van de lokale kranten die anders in het vuilnis terecht komen. Alle arbeid gaat hier met de hand, en dus moesten alle platen in de juiste vorm gebogen worden met niet meer dan een schaar en een houten balkje.

Nadat alles precies op tijd klaar was, met nog wat weekend werk, zijn we zondag avond vertrokken naar La Paz met een afvaardiging van 5 mensen. Aangezien we genoeg spullen bij ons hadden om een halve bus mee te vullen moesten we nog een tijdje onderhandelen over de prijs voor de logistiek van het geheel. Normaal gesproken zouden we een deel van de materialen in La Paz zelf kopen, maar er was een nationale staking van het openbaar vervoer aangekondigd voor maandag, wat tot gevolg zou kunnen hebben dat we geen vervoer zouden hebben in de stad om langs de verschillende markten te gaan. Dus hebben we vrijwel alles vanuit Cochabamba mee genomen. Toen dit eenmaal allemaal geregeld was stonden we na een kleine 6,5 uur (en dus een korte nacht) in La Paz.

Daar zijn we om 6u ’s ochtends opgehaald door 3 mannen uit de Pampahasi wijk, met een kleine vrachtwagen die ze hebben kunnen redden van de aardverschuiving. Vervolgens hebben we ontbeten bij de families op hun kamer en zijn we om 8 uur begonnen met ons werk. Afgevaardigden van alle 20 families kwamen af en aan om te leren hoe ze hun zonnefornuis in elkaar moesten zetten. Omdat we op het lokale sport veldje stonden, trokken we veel aandacht van andere buurtbewoners die ook erg geïnteresseerd waren in deze techniek van koken. De lasten van gas prijzen wegen zwaar voor veel mensen in Bolivia. Mannen, vrouwen, kinderen, opa’s en oma’s droegen allemaal hun steentje bij aan de dag. Vele door hard te werken aan alle fornuizen, maar anderen door lunch te maken voor iedereen, of mensen af en toe van een drankje of een hapje te voorzien. Zo hebben de lokale oma’s wat aardappelen en eieren in CECAM’s zuinige hout fornuis gekookt als tussendoortje en kwamen ze af en toe langs met een drankje.

We hebben gezamenlijk geluncht met alle getroffen families en daarna tot zonsondergang hard doorgewerkt. Die nacht hebben we geslapen in de kamer met 11 andere families, waar zij al 4 maanden wonen. Onder stoffige dekens op bij elkaar geraapte matrassen konden wij zelf ervaren in welke omstandigheden deze mensen dagelijks leven. Na een slapeloze nacht was voor ons nog meer duidelijk hoe moeilijk de leefomstandigheden zijn voor deze mensen. Ieder uur ging de wekker van iemand anders omdat ze naar hun werk moesten (veel mensen werken ’s nachts, omdat dit de enige tijd is waarop er werk is). Kinderen liepen midden in de nacht nog door de kamer omdat het te onrustig was om te slapen. Hoewel iedereen zijn best deed stil te zijn, en mensen veel respect en geduld hebben met elkaar, is het eigenlijk een onleefbare situaties met geen enkele vorm van rust of privacy. Voor ons een zeer interessante ervaring, maar verschrikkelijk als dit je dagelijkse realiteit is.

De volgende dag, 21 juni en het nieuwe jaar voor een groot deel van de Bolivianen (de Aymara stam), zijn we met de families verder gegaan aan het bouwen van de zonnefornuizen. Rond 14u waren de behuizingen af, alle fornuizen geschilderd en met een logo van CECAM voorzien. Daarna konden de mensen met hun eigen wol (van lama’s of alpaca’s) hun fornuizen vullen voor de isolatie en hun naam op het fornuis zetten. Vervolgens zijn we met de verschillende afgevaardigden van de getroffen families naar de plek van de aardverschuiving gegaan, waar ooit hun huizen stonden, om te vieren dat de fornuizen af waren.

De mensen waren verschrikkelijk blij met hun zonnefornuizen en wisten niet hoe vaak ze ons moesten bedanken. We zijn hier beide in lokale poncho’s en mutsen gehesen, als dank voor onze inzet. Vervolgens kwam iedereen ons apart bedanken door een soort confetti in onze haren smeren, een lokaal ritueel. Daarna hebben we nog wat van onze kleren uitgedeeld aan de families. Een non uit Cochabamba had ook nog wat schoenen gedoneerd voor de kinderen die geen schoenen hadden om mee naar school te gaan. Het was een zeer ontroerende ervaring en er hing een hele enthousiaste en positieve sfeer. Naast het feit dat we de mensen iets bruikbaars en duurzaams hebben kunnen geven, was het voor veel mensen ook nieuwe hoop. De ervaring dat er mensen zijn die geven om hun lot gaf ze enorm veel nieuwe positieve energie. De mensen zijn ongelofelijk dankbaar aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd en hebben ons op het hart gedrukt dat ze dit gebaar nooit zullen vergeten.

We hebben alle mensen een receptenboekje gegeven bij hun zonnefornuis met een aantal gezonde en goedkope suggesties om te koken voor hun gezinnen. Hierin hebben we ook tabellen toegevoegd met informatie over noodzakelijke vitamines en mineralen, om mensen bewuster te maken van hun keuzes in verschillende groenten en fruit. Als allerlaatste is er een uitleg gegeven over hoe de zonnefornuizen precies werken en was er tijd voor de mensen om vragen te stellen. Helaas was het een enorm bewolkte dag (jammer, want de dag ervoor was het helder en zonnig) en konden we niet met de mensen koken, wat eigenlijk de bedoeling was. Maar iedereen was zo enthousiast dat we er zeker van zijn dat de hele buurt staat de koken als de zonnestralen weer te zien zijn!

Over ongeveer een maand zal CECAM terug gaan om nog 20 families op deze manier te helpen met het verzamelde geld. De lokale mensen hebben de gezamenlijke verantwoordelijkheid om te zoeken naar 20 families die de zonnefornuizen het meeste nodig hebben. Dit zijn over het algemeen families met veel kinderen en weinig werk. Na de gift van 40 zonnefornuizen zal het restant van het geld gebruikt worden om de kosten te verlagen van de zonnefornuizen. Dit betekent dat mensen die het echt willen de zonnefornuizen tegen een gereduceerd bedrag aan kunnen schaffen (lager dan de kostprijs). Dit om zo veel mogelijk mensen, in verhouding met wat ze kunnen missen, te kunnen helpen aan goedkopere en duurzame kookoplossingen. Daarnaast wordt er gewerkt aan een samenwerking met de mensen in de Pampahasi buurt om hun in staat te stellen zelf zonnefornuizen te maken en te verkopen (voor de mannen) en duurzame lunches aan te kunnen bieden op straat (voor de vrouwen).

Met de actie in La Paz is CECAM met een uitgebreid interview in een grote ochtendshow gekomen van een nationale TV zender. Daarnaast zijn ze op de radio geweest in Cochabamba en zullen ze in de krant verschijnen in La Paz. Al met al is het dus een groot succes en zal het CECAM ook in staat stellen om hun hulp en producten aan meer mensen aan te kunnen bieden.

Wij hebben hard gewerkt om dit project met de mensen in La Paz te kunnen realiseren. Het was zeker niet makkelijk, omdat de Boliviaanse realiteit veel hindernissen met zich mee brengt. Maar uiteindelijk hebben wij enorm veel geleerd en zijn we een zeer unieke ervaring rijker. Wij zijn zeer dankbaar dat we dit hebben kunnen doen, en hadden dit niet kunnen doen zonder de hulp van de jullie in Nederland. Dus nogmaals hartelijk dank, ook namens iedereen hier in Bolivia!!